Wilde schoonheid [11]

Gavin Bryars e.a. – Jesus blood never failed me yet

Enige eeuwen geleden werd uit kerken inspirerende kunst gegooid die leken en andere gelovigen bijzonder kon inspireren. In Wilde schoonheid gebeurt precies het tegenovergestelde. Er wordt nog steeds veel kunst gemaakt met door God gegeven talent, die zeer wel leken en kerkgangers kan inspireren in hun dagelijkse zoektocht. Deze kunst bereikt de kerken of de individuele christen meestal niet. Ook is er voldoende kunst die door christenen niet als inspirerend voor hun geloof gezien wordt. Iedere aflevering van Wilde schoonheid zoomt in op een werk (van film tot beeldende kunst tot poëzie) dat te mooi is om links te laten liggen. Ieder nummer bespreken we werk dat – gemaakt door een niet-christen of christen, gelovige of ongelovige – herkenning op kan roepen, en instemming bij de christen die van harte Jezus wil zoeken en vinden.

In deze laatste Wilde Schoonheid een ‘all time favourite’.

Elk jaar rond kerst draai ik een aantal keren het wonderlijke product van Gavin Bryars, Tom Waits en een naamloze zwerver. Als je het nog niet kent, ga dan alsjeblieft even kijken en luisteren op YouTube en tik in: Jesus blood never failed me yet.

Wat is het verhaal?

In 1971 is documentairemaker Alan Power bezig om een verhaal te maken over zwervers in Londen. Hij krijgt verschillende zwervers voor zijn camera en microfoon die allerhande dingen zeggen, maar ook zingen. Ze zingen liefdesliedjes, stukjes opera en eigen verzonnen teksten. Een van de gefilmde zwervers zingt haast onhoorbaar en constant ‘Jesus blood never failed me yet’. Hij zingt het gebroken, met een eerlijke oude stem.

Als je het hoort merk je direct dat er iets wonderlijks gebeurt. Je voelt door dit ene korte fragment heen dat de zanger geen makkelijk leven heeft gehad, en nu ook nog geen makkelijk leven heeft.

En dan die tekst in mijn zeer vrije vertaling: ‘Jezus heeft mij nog nooit in de steek gelaten.’

Gavin Bryars moet de muziek bij de documentaire maken en zet er wat piano-akkoorden onder. Hij maakt er een versie van die 74 minuten duurt, in een soort constante herhaling laat hij zijn pianoakkoorden spelen met de zang van de zwerver.

Als hij wegloopt uit de studio om even koffie te halen, staat de muziek nog aan: ‘Toen ik terugkwam was de normaal erg rumoerige studio opeens onnatuurlijk ingetogen. Mensen bewogen zich veel rustiger door de studio dan normaal en sommigen zaten op een stoel terwijl ze zachtjes huilden.’

Wat is daar gebeurd? Is het de muziek? Ongetwijfeld. Of is het de tekst die zo ontzettend sprekend bij je binnenkomt?

In 1993 is het lied blijkbaar nog steeds in de gedachten van veel mensen, want de popzanger Tom Waits ‘verfijnt’ het lied nog meer. Hij zingt met zijn – net zo eerlijke – gebroken stem mee met de zwerver. Het lied wordt wereldwijd uitgebracht en bereikt in Nederland zelfs de zestiende plaats op de hitlijsten.

Ik heb dat altijd erg wonderlijk gevonden. Het is geen hit. Het is geen dansbaar lied. Het is geen muziek die je even ‘lekker’ opzet. Het is muziek waar de gebrokenheid van het leven van afspat, en waar tegelijk de enige troost in leven en sterven in doorklinkt.

Misschien is het volgende voorstel wel wat wonderlijk, maar als er zullen vast ook predikanten zijn die Wapenveld lezen. Waarom niet eens een preek opzijzetten en alleen de compositie van Gavin Bryars en deze zwerver aanzetten? Er schijnt een versie van dit lied te zijn die vijfentwintig minuten duurt. Welaan, dat is de gemiddelde lengte van een preek.

Gewoon aanzetten, en je mond verder houden.

Laat me vooral weten als dit ooit ergens gedaan wordt, en ik kom zeker luisteren.

Want wat daar in die Londense studio is gebeurd, zal toch ook herhaald kunnen worden in een Nederlandse kerk?

Het is volgens mij dé manier om niet alleen ‘om te zien’ naar de zwakken, naar de zwervers, maar om ze ook eens aan het woord te laten in de kerk. En blijkbaar had deze zwerver een boodschap voor de wereld die zelfs de hitlijsten kon bereiken: ‘Jezus heeft mij nog nooit in de steek gelaten.’