Redactioneel

Laatst vroeg ik aan vierdejaars-studenten Personeel en Arbeid aan de CHE wie wel eens van Noordmans, Miskotte of Van Ruler had gehoord. De hoofden schudden van nee. Bij mijn dagopening had ik een meditatie van Van Ruler gebruikt uit zijn bundel over Marcus 14. Naar aanleiding van vers 14 maakt Van Ruler dan een aantal opmerkingen over het belang van traditie. Zondert traditie ligt een anarchistische beleving van de tijd op de loer. De gang van zaken wordt dan volgens Van Ruler bepaald door ‘de willekeurige invallen van alle willekeurige individuen op alle willekeurige momenten’. Ik had die meditatie niet zomaar gekozen. Het college stond in het teken van de ordening van de tijd als antwoord op een belevingscultuur waarin het individuele leven zijn inbedding in een zinvolle gemeenschap lijkt te gaan ontberen. Zoeken naar kicks wordt dan een must. In een documentaire van VPRO’s Tegenlicht wordt de moderne consumptiecultuur scherp in beeld gebracht en van commentaar voorzien door filosoof Ad Verbrugge. De documentaire maakte indruk en we spraken levendig en diepgaand over noties als ontplooiing en roeping. Welke plaats heeft arbeid in een cultuur van exploitatie en evenement?

Hans Achterhuis schreef twee jaar geleden een boeiend essay onder de titel Werelden van tijd. Daarin beschrijft hij het proces van globalisering in termen van het ordenen van tijd. Globalisering is niet alleen een proces van economie en politiek, dat ook, maar meer nog een proces van het omgaan met de tijd. Achterhuis onderscheidt tussen ‘lege tijd’ en ‘gevulde tijd’. Volgens Achterhuis kent de moderniteit tijd slechts als een ‘leeg’ begrip. ‘Binnen deze lege tijd kunnen naar believen evenementen worden geprogrammeerd. Er zijn geen van tevoren vastliggende culturele of religieuze tijdsordeningen. Tegenover deze lege tijd van de moderniteit staat de idee van een gevulde tijd, die kenmerkend is voor de religies en premoderne culturen. Tijd wordt daar gestructureerd volgens vaste gebeurtenissen; de ritmes van de tijd doordringen het hele leven en geven er zin aan. Tijd wordt existentieel beleefd als een uitdrukking van eigen identiteit, als een maatschappelijk overkoepelende invulling van de persoonlijke levensloop. Er is geen lege, naakte tijd die voor willekeurig welke manifestatie of belevenis kan worden gebruikt’. Als voorbeeld gebruikte Achterhuis de Miss-World verkiezing in 2002. Die verkiezing vond plaats in Nigeria en zorgde voor veel deining. Terecht, aldus Achterhuis, want het evenement vond plaats tijdens de ramadan, voor moslims een maand van vasten en van lichamelijke en spirituele zuivering.

Wapenveldredacteur Arjan Plaisier schrijft in dit nummer dat de christen iets heeft van Don Quichot. Plaisiers conclusie: ‘De christen is al eeuwen uit de tijd (...) Hij of zij strijde de goede strijd des geloofs (...) Terwijl er nuttige en nodige geleerde betogen worden gehouden over perspectiviteit en relativiteit, zijn er ook nog mensen die de oude wapenrusting aantrekken’.

Met het verschijnen van nummer 2 van de 55-ste jaargang van Wapenveld wordt een zinvolle traditie voortgezet. Neem en lees.