Wapenveld

Welke invloed heeft de persoonlijkheid op het geloven [1]? De psychologe Wil Doornenbal schreef een interessant en waardevol boekje over de manier waarop persoonseigenschappen doorwerken in de manier van geloven. Ze sluit daarbij aan bij de psychologische typen die door Jung zijn beschreven en later door de dames Myers en Briggs zijn uitgewerkt in hun Type Indicator. De auteur beschrijft de vier basisdimensies van Jungs typologie en laat vervolgens op een inzichtelijke wijze zien hoe de persoonlijke stijl van mensen van invloed is op hun verhouding tot God en tot anderen (in de christelijke gemeente). Duidelijk wordt bijvoorbeeld hoe de extraverte persoonlijkheid ervaringen en gevoelens wil delen en energie haalt uit het contact met anderen, terwijl de introverte gelovige juist de stilte en de concentratie zoekt. Mensen kunnen, om een ander voorbeeld te noemen, in de gemeente vooral gericht zijn op het nuchtere, feitelijk waarneembare: de praktische gelovige die zich richt op dat wat voor handen is. Deze verschilt nogal van de intuïtieve broeder of zuster die zich vooral richt op vergezichten, mogelijkheden en ingevingen.

‘Begrijp jezelf’ is de titel van het eerste hoofdstuk. ‘En waardeer elkaar’ zou de titel van het tweede hoofdstuk kunnen zijn. Wil Doornenbal wil met haar boek een bijdrage leveren aan het beter leren kennen en begrijpen van jezelf, ook in het geloof en in het functioneren in de religieuze gemeenschap. Dat begrip kan leiden tot verdieping en aanvaarding en ook tot een zekere relativering. Iedereen is anders; neem elkaar de maat niet en stel jezelf niet als de maatstaf voor de ander. Hierdoor is het boekje belangrijk voor mensen die als predikant of kerkelijk werker actief zijn in de gemeente. Het biedt inzicht in de diversiteit in geloven en de invloed van de eigen persoonlijke stijl op het pastorale contact. Het boek is ook zeer geschikt voor een persoonsgerichte gespreksgroep in de gemeente waarbinnen mensen verdieping en ontmoeting zoeken rond de eigen persoonlijke manier van geloven.

Jung is de psycholoog van de tegenstellingen. Hij schreef over bewust en onbewust, over collectiviteit en individuatie, over anima en animus, over het goede en de schaduw, over droom en werkelijkheid. Het werk van Jung zoekt altijd naar groei door integratie. Op heel concrete manier gaat Wil Doornenbal in dat spoor verder: met haar boek wil zij helpen tegenstellingen tussen mensen te overbruggen door meer begrip voor elkaar. Ook wil zij mensen helpen in hun ontwikkeling als uniek individu. Het laatste hoofdstuk gaat over de spanning tussen hoe je bent en hoe je vindt dat je zou moeten zijn. De meest fundamentele boodschap van het boekje is: God aanvaardt je zoals je bent; zelfs de schaduwkanten van je karakter zijn voor Hem waardevol.