Wapenveld

We leven in een tijd van tegenstellingen. Ik zie ze soms vlak voor mijn ogen ontstaan in mijn inbox of op mijn Whatsapp-scherm. Twee berichten kunnen vlak boven elkaar staan; beide afzenders ken je goed, maar je zou niet willen dat ze in jouw bijzijn de strijdbijl moeten begraven.

Vandaag nog kreeg ik via een leeskring een hoofdredactioneel commentaar uit het Nederlands Dagblad doorgestuurd. ‘Nu gehoorzamen’ was de boodschap. Ook al is het niet leuk voor de kerken om met maar dertig mensen samen te komen, toch moeten de kerken de regels van de overheid opvolgen. ND-redacteur Dick Schinkelshoek kent zijn pappenheimers en zet zijn betoog kracht bij met een beroep op Bonhoeffer: een protestantse heilige van formaat, van wie je niet kunt beweren dat hij zich niet durfde te verzetten tegen de overheid.

Voordat ik hier goed en wel over na had kunnen denken, kwam er alweer een ander berichtje binnen. Deze keer van iemand uit mijn vriendenkring. Ze stuurde een foto waarop ze vol trots poseerde voor een arrestantencomplex van de politie. Samen met ander betogers was ze daar een tijdje binnen geweest. Politieagenten hadden hen daar gebracht toen ze weigerden hun demonstratie voor onze vrijheid af te breken.

In normale tijden zou ik mijn leeskringgenoten graag hebben laten kennismaken met critici van ons kapitalistische en wetenschappelijke systeem. Immers, ook het christendom heeft een kritische potentie en valt nooit samen met de status quo. Bonhoeffer zou een mooi vertrekpunt zijn geweest om met elkaar in gesprek te komen. Maar in deze tijden is zo’n gesprek veel lastiger. Ik was maar wat blij dat de berichten stilletje onder elkaar stonden zonder dat iemand anders het zag.

Het lukte ons als redactie niet de coronacrisis te negeren in de uitwerking van onze jaarserie over liturgische bewustwording. In twee bijdrages proberen we te analyseren wat er in de kerk gebeurd is sinds de verschijning van het virus. Wij vermoeden dat de coronacrisis de kerk treft in haar core business. En we suggereren dat het ook anders zou kunnen. Mijn vriendin in de gevangenis vindt dit vast een slap verhaal en op de reactie van mijn leeskringvrienden ben ik evenmin gerust. Het oordeel is aan u. Wij zijn dik tevreden als u in dit nummer één vraag tegenkomt die in uw hoofd blijft ronddwalen.

Terwijl de stormen woeden, is er op 3 november de Civitaslezing over de ziel, online uiteraard, en voor de happy few in de Jacobikerk in Utrecht. Wie spreekt over de ziel, kan gemakkelijk denken aan christenen die zich opsluiten in hun eigen kleine wereld. Zo zal het in Utrecht niet gaan, en dit nummer laat zien dat het christelijk geloof ook de wereldpolitiek in het vizier heeft. Johan Visser, predikant in Amsterdam, stelt naar aanleiding van een recente publicatie de vraag wat Christus te maken heeft met de VN. Historicus Johan Snel schrijft over zijn recente Kuyper-biografie. Hij zet Kuyper naast twee bekende tijdgenoten: Marx en Nietzsche – en komt tot opmerkelijke conclusies.

Wij hebben als redactie afscheid genomen van twee redacteuren van formaat: Bert de Leede en Pieter Jan Dijkman. Bert refereerde bij zijn afscheid aan Van Ruler, die op college zei: ‘Een goede theoloog is van geen enkele vraag bang.’ Het is ook Bert ten voeten uit; hij vraagt door en wil weten wat mensen en culturen werkelijk drijft. Enkele jaren na zijn pensionering heeft hij – nuchter en zelfbewust – de stap gezet om de redactie te verlaten. Wapenveld heeft enorm veel aan hem te danken. Ook Pieter Jan Dijkman zet een punt achter zijn lidmaatschap van de redactie. We staan hem graag af aan het CDA, de partij die alleen maar beter kan worden van de manier waarop Pieter Jan de christendemocratische traditie in ons land voortzet. We zullen zijn bedachtzame en scherpzinnige bijdrage aan onze discussies missen.