Wapenveld

Uitgeverij Kok, Kampen, 2010, 436 pag., ISBN 90 978 435 1833 8, € 39,90.

Kort na het commentaar op Hebreeën verscheen ook het laatste deel van de serie Commentaar op het Nieuwe Testament, Apostelen, Dragers van een spraakmakend evangelie. Dit deel staat onder redactie van dr. P.H.R. van Houwelingen. Daarin wordt de geschiedenis van de christelijke gemeente vanaf Pinksteren tot aan het ontstaan van de canon van het Nieuwe Testament beschreven. Wie op zoek is naar een goede inleiding op die geschiedenis en in kort bestek greep wil krijgen op de hoofdlijnen uit het werk van de apostelen (uitgezonderd Paulus), vindt hier veel. Het boek bestaat uit drie delen. In deel één worden alle Bijbelse gegevens over de eerste gemeente te Jeruzalem helder verwerkt en toegelicht. Er is verwondering over de groeikracht van het Woord en Van Houwelingen laat zien dat in de verschillende discussies en vragen in de eerste gemeenten veel aandacht wordt gegeven aan het Oude Testament. Men kende de Schrift en wist die ook in de eigen tijd tot klinken te brengen. Ze waren in staat met Mozes en de profeten de eigen tijd te duiden en vanuit de Schrift antwoorden te vinden op brandende kwesties. Dat komt ook terug in het tweede deel. Na een overzicht van de bronnen waaruit we inzicht kunnen krijgen in het geloof van de apostelen, wordt ook ingegaan op de inhoud van dat geloof. De verworteling van de leer van de apostelen in het Oude Testament is duidelijk. Het geloof van de apostelen is het geloof in de God van Abraham, van Mozes en van de profeten. Bovenal is hun geloof het geloof in Jezus van Nazareth, de Christus. Onder de leiding van de Heilige Geest hebben de apostelen leren zien hoe het Oude Testament van Hem getuigde. Door het werk van de Geest werden ze overweldigd door de persoon en het werk van Jezus. In het derde deel wordt aandacht geschonken aan de vrucht van de boeken van het Nieuwe Testament in de eerste gemeenten. Ze blijken voertuig te zijn voor de werking van de Geest in de gemeenten en worden door die gemeenten ook als werk van de Geest erkend en ervaren. Dit deel geeft op verschillende plaatsen prachtige voorbeelden met teksten uit de eerste eeuw van de kerkgeschiedenis. Enige tijd geleden hoorde ik in een preek een (lang) citaat uit de brief van Diognetus. Ik was verbaasd over de frisheid en directheid en dat vind ik ook in dit deel van Apostelen weer terug. Niet alleen leerzaam dus, maar ook verrijkend. Met Apostelen is een einde gekomen aan ruim twintig jaar werken aan het Commentaar op het Nieuwe Testament. Een degelijk Bijbelgetrouw commentaar. En bovendien een commentaar dat zowel interessant is voor de theoloog als voor het gewone gemeentelid. Beiden kunnen ermee uit de voeten en zullen er hun winst mee kunnen doen. Alle reden voor een felicitatie aan de auteurs en vooral aan de hoofdredacteur, prof. dr. J. van Bruggen. Het mag met recht een zegen genoemd worden dat dit werk voltooid mocht worden.

Persoonlijk zal ik het wel gaan missen, dat regelmatig verschijnen van nieuwe delen. Het was een ideale vaste factor in mijn verlanglijstjes voor verjaardag en vaderdag. Misschien kan de uitgever een vervolg starten over het Oude Testament (al ben ik, gedachtig aan de waarschuwing van Jakobus, bang dat ik een eventuele voltooiing daarvan niet mee zal maken)? Mogelijk kan daarbij gebruik worden gemaakt van vertaling en/of bewerking van al aanwezige goede Engelstalige literatuur. Vooral op het gebied van de overzichtsdelen is dat mijns inziens goed mogelijk. Zoals de vier overzichtsdelen in het CNT een uitstekende inleiding in het Nieuwe Testament leveren en goed gebruikt kunnen worden in allerlei theologische cursussen, zou dat zeker ook bij het Oude Testament een waardevolle aanvulling zijn voor het Nederlands taalgebied.