Katholiek

Nog even, en we zijn allemaal katholiek. Het valt me op. Liter wijdt zich aan Otten, Wapenveld bewierookt Van Brederode, zelfs de Christenunie heet katholieken welkom. Nog even en Orbán wordt redacteur bij het RD. De protestantse kerk is ook niet de protestante kerk meer – protestants is slechts ‘als een protestant’. De opvolger van de PKN zal ‘protestantserige’ kerk heten. Niemand vervloekt de paapse mis nog van harte.

Ik vertel u over father Jack. Wij leerden hem kennen in West-Nepal, een tamelijk hopeloos gebied. Zendelingen waren er allemaal protestant, behalve father Jack. Father Jack liet zich bijstaan door een aantal mollige Indiase nonnen. Hij dreef een kliniek voor psychiatrische patiënten, de hopelozen van de hopelozen. De protestanten in Nepal hebben een kerk gebouwd op lepralijders. Dat is al flink hopeloos als je bedenkt dat lepralijders vervloekten zijn in vrijwel elke cultuur (wat doet vermoeden dat het niet de protestanten waren die de kerk bouwden). De katholieke father Jack deed er een schep bovenop en dreef zijn kliniek, bevolkt door psychoten, verslaafden en schizofrenen. Je kon er geen kerk op bouwen. Elke zaterdag vierde father Jack de mis met de Indiase schonen. Elke zondag kwam hij bij ons aansluiten op de evangelische worship. Hij keek lachend, iedere keer vers verrast de kring in – dat wij toch zo fris en fruitig de Bijbel lazen en er een liedje bij deden. Het herinnerde hem vooral aan thuis, Rhode Island, denk ik. Hij vond het geloofsgesprek prachtig en nam deel, maar ik vermoed dat het vooral een cultureel ding was, voor hem. ‘Wat doe je nou elke zaterdag, Jack?’ ‘Well, - we breken het brood, en that’s it.’ Dàt is het mysterie, dacht ik.

Anderhalf jaar geleden hoorde ik dat Jack was overleden – tachtig, denk ik. Hoewel ik hem vier jaar niet had gezien, voelde ik me aangeslagen. Zoals meestal bij persoonlijk slecht nieuws uit Nepal, ben je machteloos om iemand te bezoeken of je verdriet te delen. Ik onderdrukte de neiging voor Jack’s ziel te bidden. Ik googlede Jack zojuist, ontdekte dat hij een prachtige Ierse achternaam had, en dat zijn katholieke kerkje nu geïnstitueerd is.

Zag onlangs Des hommes et des dieux. Goeie film. Een groep priesters gaat indrukwekkend zwijgend ten onder aan geweld in Algerije. Doodgaan kan sterker zijn dan leven, een echte paasfilm.

Katholieken hebben een inclusieve stijl van zending bedrijven. Ik heb nooit gehoord dat father Jack preekte. De broeders uit de film namen volop deel aan het islamitisch cultureel leven en kenden de Koran goed. Desondanks of dankzij waren zij een krachtig getuigenis.

Onlangs woonden wij een eerste communie bij in hardcore Limburg. Heel het dorp was uitgetogen, meneer pastoor hield een praatje voor de vaak. Vragend naar de manier om brood te maken, vroeg hij: ‘Wat doet een boer het eerst in het voorjaar?’ ‘Hij viert carnaval’, werd geantwoord. Het was vooral gezellig. Wij, protestanten maken daar natuurlijk met gemak gehakt van. Toch, vermoed ik, zou het hele dorp, aanwezig in de kerk, zichzelf waarschijnlijk omschrijven als gelovig. Ieder knielt voor de hostie.

Wat mij fascineert is de katholieke omgang met het mysterie. Ongeacht hoe diep en totaal de katholieken – zoals ik ze ken – opgaan in de cultuur, ze vieren altijd nog communie in een sfeer van wijding en ontzag. In de kern zit het geheimenis.

Juist nu de katholieken er zo diep doorgaan, als kerk, krijgen ze mijn sympathie. In dit bange tijdsgewricht, en dat is eerlijk gezegd een argument van armoede, zijn ze de natuurlijke vrienden van protestanten. Gevoelens van heimwee moeten maar eens ruim baan krijgen. Dat lijkt me heel gezond.