Wapenveld

Dat de winterse feestdagen voor sommige mensen moeilijk zijn, is iets wat iedereen begrijpt. Of er ook naar dit begrip wordt gehandeld is een tweede, maar in ieder geval tonen de media in de decembermaand ontroerende films en reportages waarin arme dan wel eenzame mensen worden verrast met een gezellige, overvloedige maaltijd, de tijdelijke terugkeer van een geëmigreerd familielid, en anders wel met een complete make-over: een stevige wasbeurt, kappersbezoek, een jurk, een pak dat prachtig past bij de mooi opgetuigde kerstboom. ‘Want het is pas écht feest als het door iedereen kan worden meegevierd.’     

Leve de participatiemaatschappij – en zelf doneer je nog eens extra voor het goede doel.

Rondom de zomervakantie is de betrokkenheid veel minder. Geen wonder: wie toe is aan de broodnodige, welverdiende rust wil zich uitgerekend in deze zonnige periode niet hoeven bezighouden met andermans eenzaamheid en ellende, ver weg en dichtbij. Er zijn door het hele jaar heen al zoveel verplichtingen, ook sociale, dat je daarvan best eens even vrij mag nemen. Juist om ‘de batterij op te laden’ voor de drukte die er in september weer op je af zal komen.

Bemin uw naaste als uzelf – maar dan moet je af en toe wél voor jezelf kunnen kiezen. 

Dat laatste is precies de vinger op de zere plek. Want er zijn ook mensen die simpelweg geen keuze hebben. Die, zelfs als ze de middelen en mogelijkheden hebben om op reis te gaan, toch thuis blijven – wetend dat ze hun verdriet niet voor een paar dagen in een kluis op Schiphol kunnen wegbergen. De sleur kun je ontvluchten, pijn neem je altijd mee.

Denk aan weduwen en weduwnaars. Mannen en vrouwen die zomaar door hun geliefde zijn verlaten. Stellen die graag kinderen zouden hebben gekregen, maar bij wie het na tientallen pogingen en medische ingrepen toch niet is ‘gelukt’. Onzichtbaar leed, niet zelden vermengd met afgunst en de schaamte daarover. Een extra reden dus om er anderen niet mee lastig te vallen.

Zeker niet in deze mooiste weken van het jaar.

Nee, het gaat hier niet om lijden dat is te verhelpen met een eenmalige actie of traktatie. Wat helpt, is ruimte maken. In je hoofd, je hart – voor de gedachte dat niet alles zich laat oplossen of wegpoetsen met een koel glas in de zon, met een dagje aan het strand of een onderdompeling in het beste wat een vreemde cultuur te bieden heeft. Hoe zorgeloos en vanzelfsprekend al onze vakanties ook zijn, of lijken, er zijn genoeg mensen die weten dat het daarmee zomaar afgelopen kan zijn en minstens zoveel mensen die weten dat ze dit eenvoudige geluk nooit zullen smaken. In ieder geval niet, of niet meer, in de nabijheid van geliefde medemensen. Bij zulke mensen klaag je niet over de kapotte airco op de hotelkamer. Over lekke banden, drie dagen hondenweer en aangebrande pizza’s. En je laat ook niet ongevraagd je foto’s zien, om daarbij een prachtverhaal af te steken. Althans, niet zonder duidelijk te laten voelen dat je beseft dat jouw werkelijkheid niet de enige werkelijkheid is.

Er zijn wonden die juist in de zomer het felste bloeden. Littekens die uitgerekend dan het ergste jeuken, schrijnen. Droefheid, eenzaamheid, gemis en verlangens die in de warmte, in de bloeiende natuur, in een stad vol gonzende terrassen en op lange, lichte avonden zwaarder opspelen dan anders. Meehuilen hoeft niet. Troosten kan niet. Aanwezig zijn en even iets van de donkere last willen dragen: dat is al genoeg.