Wapenveld

Een paar jaar geleden reed ik op een ongelukkig moment door een rood stoplicht. Minutenlang dacht ik dat niet ik maar de anderen door rood waren gereden. Midden op het kruispunt, tussen de blikschade, drong de waarheid langzaam tot me door. Het bezorgde me de schrik van mijn leven. Hoe kan een mens zo miskleunen, en wat kun je anderen wel niet aandoen? Als we de minuten vervangen door jaren, of zelfs door eeuwen, krijgen we een aardig beeld van onze menselijke conditie. We zitten er soms vreselijk naast en we komen daar te laat achter. Tegelijk hebben mensen niet de tijden in hun hand, we zullen moeten leven met onzekerheid. Het moment waarop je je realiseert dat je ernaast zit kan zich onbarmhartig lang uitstrekken in de tijd.

Oplossingen voor de prangende vraag wat waarheid is, zal ook dit nummer van Wapenveld niet brengen. Maar we proberen wel woorden te vinden die aan onze onzekerheid stem geven. Om te beginnen bij de bijbelschets van onze theoloog van dienst Edward van ’t Slot: in het oog van de storm kan het soms even stil zijn. In het artikel van Bert de Leede is de storm alweer terug. Naar aanleiding van het proefschrift van Matthea Westerduin denkt hij na over hoe in zijn jeugd werd gesproken over ‘negerkinderen’ in Afrika en Papoea-Nieuw-Guinea. Terugkijkend wordt duidelijk hoezeer wij bevangen waren door het idee dat het witte ras superieur is. En dat wij daar het christelijk geloof voor misbruikten. Westerduin wil ons uit deze droom halen en De Leede valt haar bij. Het wordt spannend als hij zijn vragen noteert. Zijn belangrijkste vraag is deze: kan Westerduin op haar beurt weer overkomen wat ze haar voorgangers verwijt? Het is immers nooit toevallig wat we in de geschiedenis vinden en over het hoofd zien.

De jaarserie In de schaduw van catastrofes wordt in dit nummer verder gedragen door Marcus van Toor. Hij schrijft over de Franse filosoof Latour. Met een haast religieuze inzet viert Latour de weg naar de onzekerheid; vasthouden aan feiten is niet zinvol. Het opgeven van zekerheid bergt de mogelijkheid in zich om zelf gegrepen te worden.

In het interview bij de jaarserie spreken we met de Wageningse filosoof Vincent Blok. De onzekerheid der tijden brengt hem het beeld van de tijdmuur te binnen, ooit geponeerd door Duitse filosoof Ernst Jünger. Wat achter de tijdmuur ligt, weten wij niet; er kan een nieuwe wereld opduiken. Dit besef maakt hem allerminst passief of afwachtend. Op een aanstekelijke manier neemt hij ons mee in zijn bezinning op aarde en wereld. Hij gelooft dat we het over een andere boeg moeten gooien en op zoek moeten naar slimme manieren van verspilling.

Dat onzekerheid juist ademruimte geeft, komt terug in de bespreking van de nieuwste roman van Ilja Leonard Pfeijffer, Alkibiades. Menno van der Beek, onze huisdichter, laat zien hoe 900 pagina’s oorlog de geest in extase brengen. Robert van Putten gidst ons door een tentoonstelling over tijd van de kunstenaar Maarten Baas. Baas geeft de tijd een menselijk gezicht; dat geeft lucht, zonder dat de onzekerheid verdwijnt. Gerard Adelaar voert een pleidooi voor een totaal andere omgang met ons zorgsysteem. Waar veel onzeker is, kiezen we vaak een aanpak die de problemen uiteindelijk groter maakt.

Ook Wapenveld laten de tijden niet onberoerd. Met het 75-jarig bestaan van ons blad in het vizier vindt een belangrijke wissel plaats. Anneke Verhoeven, onze eindredacteur, zet een punt achter haar inzet na een periode van ruim zeven jaar. Wij danken Anneke voor haar trouwe dienst, accuratesse en engelengeduld. Onze nieuwe eindredacteur, Arie Kok, heten we welkom. Arie heeft zijn sporen verdiend als schrijver en journalist, we zijn vereerd dat hij ons redactieteam komt versterken.