Wapenveld

Een gemakkelijk leesbaar boek, een nuttig boek om (nog) eens een doorkijkje op de naoorlogse geschiedenis van Midden en Oost-Europa te hebben, zo zou ik de autobiografie van Dick Verkijk willen karakteriseren.[1]

'Van Pantservuist tot Pantservest' geeft de tijdspanne aan die het boek beslaat: de eerste ervaringen van Dick Verkijk in de Tweede Wereldoorlog tot en met de oorlog in Joegoslavië. Een vermoedelijk om zijn alliteratie gekozen titel die ondanks zijn 'kapstok-functie' goed aangeeft dat het conflict - in wat voor vorm dan ook - in het leven van Verkijk altijd dichtbij was.

Vrijwel zeker heeft dat alles te maken met de persoon Verkijk wiens 'drijfveer al die jaren is geweest: diepe, morele verontwaardiging over wat mensen in die contreien (Midden en Oost-Europa djk) werd aangedaan en droefheid dat zich veel links noemende lieden en Realpolitiker daar luchtiger over deden dan ze zouden moeten doen' (p. 12).

Met de term 'rechtgeaarde sociaal-democraat' wordt Verkijk rechtgedaan. Vermoedelijk een term waarop hij zelfs trots is. In dit boek vertelt hij zijn journalistieke loopbaan bij de geschreven pers (Het Vrije Volk, Vrij Nederland en Het Parool) en een tweetal omroepen (VPRO met en zonder puntjes en de VARA). Dat de uitgever op de achterzijde dit boek een magnifieke autobiografie noemt die een zeldzaam verhelderend getuigenis aflegt van een leven in de heetste ketels van de tijd acht ik teveel van het goede en bovendien niet passend bij de persoon Dick Verkijk.

In het verlengde van het bovenstaande ligt Verkijks hard/hartgrondige afkeer van 'modieuze linksigerds' die met name in de jaren '70 zijn pad hebben gekruist. Verkijk schroomt niet om deze personen stevig aan te pakken, mijns inziens veelal terecht. Bepaald geen onbekende personen wordt om verantwoording gevraagd!

Een groot deel van het boek wordt de lezer geconfronteerd met het recente, dictatoriale verleden van de landen in Midden en Oost-Europa. Jarenlang heeft Verkijk deze landen bezocht. Het is aangenaam nuttig om al lezende nog eens geconfronteerd te worden met een voltooid communistisch verleden dat nog maar zo kort (8 jaar) achter ons ligt. Via het 'einde van de geschiedenis' snellen wij henen naar de onbekende draaikolk van de toekomst.

Wie nog eens wil lezen wat communisme nu in het dagelijks leven betekende, kan in dit boek goed terecht. Voor de buitenstaander Verkijk is het 'hoogtepunt' zijn arrestatie in Tsjechoslowakije in 1970 geweest. Verder kan de lezer terecht voor visa-perikelen en de verschillen tussen de diverse landen in Midden en Oost-Europa.

Dick Verkijk besluit zijn boek met het drama Joegoslavië. In verband daarmee tot slot nog een opmerking over het begrip moslim en ik ben zo vrij Verkijk letterlijk te citeren: Er bestond geen Bosnische nationaliteit omdat meer dan 50% van de bevolking van Bosnië-Hercegovina uit Kroaten en Serven bestond, die al een nationaliteit hadden. De in de Turkse tijd bekeerde Serven en Kroaten heetten geen Kroaten en Serven meer, maar moslims. 43% van de bevolking in Bosnië-Hercegovina. Die moesten echter volgens de atheïstische Tito toch ook een nationaliteit hebben en daarom is op het partijcongres in 1969 het religieuze begrip "moslim" tot nationaliteit verklaard. Een nuttige opmerking!

Voor iedereen die van nuchterheid houdt en liefhebber is van de recente geschiedenis is dit boek een aangename ervaring.