Redactioneel

Geert Mak verdedigt de interessante stelling dat veel van de woelingen die door onze cultuur gaan, samenhangen met het gegeven dat er wereldwijd een trek plaatsvindt van platteland naar stad. Nog even en wereldwijd woont de meerderheid van de mensheid in een stedelijke omgeving. Dat leidt tot heel andere patronen. Mensen raken hun vaste oriëntatiepunten kwijt, hebben daarom de neiging zich terug te trekken op zekerheden die geen zekerheden meer zijn en grijpen terug op verhalen en mythen uit het verleden. Volgens Mak is het zinvoller om deze wereldwijde beweging te analyseren dan te doen alsof veel maatschappelijke problemen een religieuze achtergrond hebben.

Wapenveldmedewerker Holdijk geeft in zijn artikel ‘Het verdwijnende platteland’ aan dat ‘een van de belangrijkste kenmerken van de plattelands- c.q. dorpssamenleving is geweest, het gewicht van de collectiviteit. De sociale structuur met de eenheid van wonen en werken, van gezins- en gemeenschapsleven (en van het dialect) vormde de kern en de kracht van de identiteit.’ Het zou interessant zijn om de waarnemingen van Mak en Holdijk eens te benutten voor een analyse van de veranderingen in de gereformeerde wereld. In hoeverre hangen die samen met de trek van stad en platteland? In hoeverre zijn vormen van kerkzijn en geloven die zich in de steden ontwikkelen trendsetters voor de rest van een langzaam stedelijk wordend Nederland?

Wapenveldredacteur Ella Lobregt-van Buuren zet de jaarserie voort. In een mooi betoog laat zij zien dat psychologisch gesproken ironie zowel een positieve kant heeft – het houdt de vaak barre werkelijkheid wat op afstand – als negatief kan uitpakken indien de wereld – met haar nood – al te ver uit beeld raakt. Het gaat om het vinden van het juiste midden tussen distantie en betrokkenheid. Wapenveldredacteur Arjan Plaisier zet uiteen op welke wijze Pascal beschouwd kan worden als een christelijke ironicus.

De verzorgingsstaat wordt door het kabinet Balkenende II flink verbouwd. Dat was nodig. Dr. J.P. Verhoogt zet deze transformatie in een breder perspectief. Waar het volgens hem om gaat is dat de overheid als rechtsstaat en de overheid als sociale staat met elkaar verbonden blijven. Het moet niet zo zijn dat voor de ene bevolkingsgroep de overheid vooral rechtsstaat is en voor de andere vooral sociale staat. Het moet gaan om een concept dat voor alle burgers geldt en hen bindt. De meditatie is van de hand van Wapenveldredacteur Bert de Leede en de Wapenveldkroniek van Andries Knevel.

Tenslotte memoreer ik het overlijden van Wapenveldmedewerker prof.dr. M.J.G. van derVelden. Lange tijd was hij aan Wapenveld verbonden en leverde hij met regelmaat zijn bijdragen. Geboeid en geïnspireerd was hij door Miskotte. Hij was bang voor het in de kerk alle kaarten op de beleving zetten. Miskotte was in zijn ogen ‘een grandioos verdediger – met alle aandacht voor bevinding – en een geweldige verkondiger van het geschiedde heil’ (interview in Wapenveld, juni 1994). Wij gedenken Van der Velden in dankbaarheid.