Wapenveld

Abstract

De Britse opperrabbijn Jonathan Sacks schreef vijf boeken over de eerste vijf boeken van de Bijbel, en iedereen die de moeite neemt of de moeite heeft genomen om met enige regelmaat in een kerk te gaan zitten kan er eigenlijk niet omheen: al die vijf boeken van Sacks moet men gelezen hebben. En dan ook – en misschien zelfs vooral – dit deel, over Numeri.

Numeri is geen gemakkelijk boek, met die houdbare stelling begint Sacks zijn negenentwintig pagina’s lange inleiding. Want, zo schrijft hij, in het vierde Bijbelboek lopen wetten, verhalen, geslachtsregisters en reisverslagen op een niet altijd logisch te volgen manier door elkaar, en de grote lijn zien, dat is niet iedereen ogenblikkelijk gegeven. Wie weleens Nederlandse preken, gehouden in de protestantse traditie, over de Thora heeft uitgezeten weet dat ook lokale vaderlandse theologen niet altijd echt soepel uit de voeten konden met het oude joodse verslag van de woestijnreis, maar het kan dus wel. Want met dit boekdeel bewijst Jonathan Sacks dat wie intelligent leest, wie selectief uit de eeuwenlange joodse traditie van uitleg weet te putten, van de lezing van Numeri een wonderlijk samenhangend en inspirerend geheel weet te maken. Hij toont aan dat er subtiele humor, diepe wijsheid en een bruikbare visie op maatschappelijke ontwikkelingen in bewaard zijn.

Zo betoogt Sacks in de inleiding onder meer dat Genesis de proloog is, Exodus de reis Egypte uit, Leviticus het verblijf bij de Sinaï, Numeri de reis Israël in, met Deuteronomium dan als de epiloog. En de dynamiek is deze: in Exodus wordt de eerste helft van een beweging geschetst, de primaire, tegelijk overzichtelijke en dramatische eerste bevrijding: van slavernij naar zelfbeschikking. In Numeri is dan de tweede helft van die beweging aan de beurt, het vrije volk moet zich vormen, organiseren, bewegen naar een staat, waarin gebalanceerd en gereguleerd met die vrijheid moet worden omgegaan. Niet voor niks duurt die transformatie een generatie, want zulke fundamentele verandering en bezinning is veel moeilijker dan een revolutie.