Wapenveld

Abstract

Mensen zijn relationele en sociale wezens, dat is het paradigma van Bonhoeffer. Ook gelovige mensen leven met en voor anderen. Dat blijkt specifiek in hun gebed. Al biddend nemen ze verantwoordelijkheid voor anderen. De ware mens is Jezus. Bonhoeffer komt op basis van de exegetische categorie parallelisme membrorum tot een hermeneutische vondst: de ander met wie ik Psalmen bid, is Jezus zelf.

Over dit paradigma schrijft Bonhoeffer wetenschappelijk in Sanctorum Communio en praktisch in Gemeinsames Leben. Das Gebetbuch der Bibel. In dit laatste boek voelt Bonhoeffer zich verwant met de Bijbelse theologie van Friedrich Christoph Oetinger. Wat leerde Bonhoeffer van Oetinger over de Psalmen als gebedenboek en wat is de relevantie daarvan voor onze omgang met de Psalmen? Aan de hand van spirituele opvattingen bij Bonhoeffer en Oetinger wil ik de betekenis van de Psalmen als gebedenboek duidelijk maken.