Wapenveld

Wapenveldredacteur Aart Nederveen maakt in dit nummer de balans op van de jaarserie ‘Bijna goddelijk gemaakt’. ‘Het is fascinerend om te ontdekken dat op moleculair niveau een wereld blijkt te bestaan die in complexiteit niet onder doet voor die waar wij in leven. Ondanks die complexiteit bestaat er ook orde in deze microkosmos die het mogelijk maakt dat wij kunnen denken, voelen en bewegen. In de jaarserie hebben wij de vraag gesteld of we deze fascinatie nog op dezelfde manier als Augustinus kunnen verbinden met God als Schepper. Is het niet veel eerder zo dat de ontwikkelingen in de bio- en neurowetenschappen verschillende geloofsovertuigingen op losse schroeven zetten? En komen christen-academici niet onvermijdelijk in een spagaat terecht?’ Aan het eind van een helder artikel waarin de hele jaarserie nog eens langs komt, is zijn slotsom dat de ontdekkingen van de bio- en neurowetenschappen het geloof in God en de menselijke verantwoordelijkheid niet ondermijnen. Maar de wetenschap het kamp van het geloof in trekken lukt niet. ‘Geloof in de mogelijkheid dat God ingrijpt in deze werkelijkheid kan geen factor van betekenis zijn in wetenschappelijke verklaringen en in het wetenschappelijk wereldbeeld dat van kracht is. Wetenschap en techniek houden God op afstand omdat zij hun succes te danken hebben aan een methode waarin God niet nodig is. Een christen zal niet altijd gemakkelijk weerstand kunnen bieden aan de uitstraling van de moderne wetenschap op dit punt.’ Wat wel kan is een voortdurende nauwgezette analyse van ‘de gevolgen voor het denken en voor het leven die de afwezigheid van God in de wetenschap oproept’. Het evolutionistische paradigma wil nog wel eens verder springen dan zijn polsstok lang is.

De Leede betrekt in zijn meditatie over de onrechtvaardige rentmeester uit Lukas 16 ook de wetenschap. ‘Die wetenschapper is een rentmeester der gerechtigheid, die zich afvraagt voor wie hij/zij het doet. “Maakt u vrienden, met behulp van uw wetenschap en techniek, onder de armen en ellendigen in deze wereld, en zij zullen u ontvangen in de eeuwige tenten.” Wetenschap en techniek zijn niet neutraal en waardevrij. Zij hebben een richting, een doel. Maar welk? Wetenschap is gericht op toepassing. Maar op welke? De wetenschapper is rentmeester. De vraag is: der ongerechtigheid of der gerechtigheid?’
De Amsterdamse godsdienstfilosoof Victor Kal is - zo laat het interview zien - bezorgd over de teloorgang van tradities. Wie zijn wortels verliest wordt gemakkelijk op sleeptouw genomen door allerlei wind van leer. Het vasthouden aan riten is belangrijk, wil men individueel houvast vinden.

Een verslag van het onlangs gehouden RRQR-congres, een bespreking van het laatste boek van F.G. Immink en een artikel van de Utrechtse politiek filosoof Theo de Wit over het concept van radicale politiek volgens Alain Finkielkraut completeren dit nummer. In de kerstvakantie behoeft geen Wapenveldlezer zich te vervelen.