Introductiepagina

"Wapenveld is een blad waarin gedacht wordt vanuit de kern van het christelijk geloof. Deze kern ziet in Wapenveld wijd. In aflevering op aflevering wordt een veelvoud van thema’s op het terrein van kerk, theologie en samenleving belicht. Wapenveld is een kwaliteitsblad. Neem het en lees het." Dat zegt Arjan Plaisier, voormalig scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. Lees hier wat anderen vinden van Wapenveld.

Uitgelicht

Onlangs heeft de redactie van Wapenveld een lezersonderzoek uitgezet, om zo te horen wat ú van Wapenveld vindt. De belangrijkste resultaten van dit onderzoek hebben we voor u samengevat in de onderstaande infographic.

Infographic Lezersonderzoek Wapenveld

De infographic is ook als PDF te downloaden.

Dr. ir. Jan van der Graaf was een markant man. Met zijn roots in de Alblasserwaard waar godsdienst naar een woord van Gerrit Achterberg laag tegen de hanebalken hangt, werd hij decennia lang het gezicht van de Gereformeerde Bond in de Hervormde kerk. Hij behoorde tot de eerste generatie CSFR-studenten uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. Van der Graaf maakte de sixties mee en de polarisatie van de jaren ’70 en ’80. Tegelijk is hij motor van de oprichting van tal van organisaties in de gereformeerde gezindte, zoals bijvoorbeeld De Vijverberg, een van de voorlopers van de CHE. In 1999 interviewt Wapenveld hem. Hij staat dan op het punt om met pensioen te gaan bij de GB. Hij blikt terug en kijkt vooruit. Opvallend daarin zijn zijn openheid en zijn vooruitziende blik. Hij ziet de verkruimeling ontstaan, het wegvallen van de vertrouwde kaders. Daarin wijst een weg die ook vandaag nog begaanbaar is. Goed luisteren naar wat de God van Israël – Van der Graaf maakte zich sterk voor de band met het Oude Volk – ons vandaag te zeggen heeft. En houden van de kerk, ook in haar ‘ongestalte’. En elkaar blijven bemoedigen. Jan van der Graaf overleed 13 oktober jl.

Theo de Boer (1931 - 2021) was een van de toonaangevende wijsgeren in ons land. In 2005 interviewde Wapenveld hem. In de jaren vijftig studeert hij filosofie aan de VU, breekt met de Wijsbegeerte der Wetsidee en met zijn promotor Vollenhoven, promoveert op Husserl, ontdekt Levinas en Ricoeur, gaat in hun voetspoor verder en wordt hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Belangrijke publicaties van zijn hand zijn Tussen filosofie en profetie – de wijsbegeerte van Emmanuel Levinas (1976), Grondslagen van een kritische psychologie (1980), Tamara A., Awater en andere verhalen over subjectiviteit (1993) en Pleidooi voor interpretatie (1997). Als gymnasiast werd De Boer gegrepen door de poëzie. Veel gedichten schreef hij vanwege geldgebrek over in een schriftje en leerde ze op de fiets uit zijn hoofd. 'Ik hield van Boutens. Later werd het Nijhoff en Achterberg. Internationaal zijn mijn favorieten T.S. Eliott, Les Murray en Wallace Stevens. Laatst heb ik bij Henk Abma in Zuid-Frankrijk een week Les Murray gelezen. Erg boeiend. Boutens vind ik een zanger. Mij trof het samengaan van klank en inhoud. Karel van de Woestijne was ook zo’n zanger. Lucebert vind ik van de Vijftigers de grootste.' Zowel wijsgerig als theologisch is voor hem steeds belangrijker geworden dat het leven zelf stem krijgt. Dat houdt in dat verhalen en poëzie niet buiten de deur gehouden moeten worden, integendeel, ze vormen de toegangspoort tot inzicht. In zijn afscheidscollege zet hij uiteen wat naar zijn oordeel de vier zuilen van de wijsbegeerte zijn. Dat zijn inspiratie, ervaring, verbeelding en rede. Wat betreft de ervaring, filosofen hebben de neiging zich in abstracties te verliezen. Uit de volgorde van de vier zuilen blijkt een toenemende afhankelijkheid. 'Logisch redeneren kun je leren, tot op zekere hoogte. Verbeelding teert op goede invallen, maar je kunt de verbeelding oefenen, bijvoorbeeld door poëzie te lezen. Ervaringen hebben we echter nauwelijks in de hand. Inspiratie tenslotte is pure genade.' De Boer is langzaam weg gegroeid van de metafysische zekerheden van zijn gereformeerde jeugd. Maar niet van het geloof van de vaderen. 'Mijn vader was wel gereformeerd, maar, naar eigen zeggen, niet gestileerd-gereformeerd. Mijn vader was meer een 'ethische' man. In die lijn ben ik eigenlijk gewoon verder gegaan.' Op 22 december overleed De Boer in zijn woonplaats Amsterdam.

Paul van Tongeren is de nieuwe Denker des Vaderlands. Van Tongeren is een groot kenner van Nietzsche en Aristoteles. Hij schrijft veel over het belang van deugden en levenskunst. Op zijn zeventigste mag hij nog twee jaar in de publieke ruimte het belang van rustig nadenken zichtbaar maken. In zijn ogen hard nodig want de samenleving wordt 'geregeerd door ongeduld'. Hij kiest zijn focus, zei hij in Trouw, in de notie 'betekenis'. Juist in een samenleving waar materialistische verklaringen in de trant van 'wij zijn ons brein' snel de overhand nemen, vindt hij het belangrijk te wijzen op het 'wonder van betekenis'. 'Het is een gedachte die evenzeer filosofisch als religieus is volgens mij. Het wordt voor mij steeds belangrijker dat het in het leven en denken daarom gaat, of beter nog; dat alles daardoor gedragen wordt. Het is iets heel elementairs, maar ik merk soms tot mijn schrik dat het niet eenvoudig is om het te laten zien. Daarom wil ik dit aan de orde stellen'. Van Tongeren maakt hiermee precies het punt dat Wapenveld ook heeft willen maken in het schepping-en-evolutie-gesprek. Twintig jaar geleden interviewde Wapenveld Van Tongeren.

Deze week overleed Igor Cornelissen (1935). Cornelissen, zoon van het oude volk, geboren Zwollenaar, was als journalist en schrijver een rasechte verteller. Hij kende de geschiedenis van het socialisme in Nederland tot in de kleinste en splinterachtige uithoeken. Zijn grootvader had de oprichting van de SDAP in Zwolle in 1894 nog meegemaakt. "Het zijn misschien wel de verhalen van mijn grootvader geweest waardoor ik mij in de uithoeken van de linkse beweging verdiepte. Izak Os (1870-1943), die als oud mannetje bij ons thuis kwam en mij eierkoeken gaf, vertelde dat hij anarchist was geweest. En ook dat hij met een revolver had geoefend – hier net buiten Zwolle – voor de komende revolutie. Dat moet omstreeks 1888 zijn geweest. Wat drijft een koopman om geheel tegen de wil van zijn familie met een revolver te gaan oefenen? Mijn opa volgde uiteindelijk de parlementaire weg en was erbij toen in 1894 in Zwolle aan de Ossenmarkt de SDAP werd opgericht. In zijn huis werd daarna de eerste afdeling gestart. Hij noemde zich met trots de dertiende apostel. Maar in de ogen van de ware marxisten was hij een renegaat, een ketter en afvallige. Als socialist wees hij de godsdienst niet af. Hij bleef naar de synagoge gaan, al was het maar vanwege de gezelligheid." Maar Cornelissen had ook een zwak voor de Biblebelt en wilde graag de predikant van de Gereformeerde Gemeente in Genemuiden nog eens ontmoeten. In de zomer van 2018 sprak Wapenveld met hem.

Ga naar het nieuwsarchief